नेट्द्वारे शिक्षणासाठी मुडल सिस्टीम भाग - २

मुडल शिक्षण प्रणालीत मध्ये कृती(activities) व शिक्षणसुविधा(resourses) यांचा वापर अनेकप्रकारे करण्याची सोय असते. चर्चा(Forum), संज्ञाकोश (Glossary), वर्णनात्मक माहिती कक्ष (Wiki), गृहपाठ(Assignments), प्रश्नपत्रिका( Quizzes), मतप्रदर्शन(Poll), स्कॉर्म SCORM ( माहितीची नेटद्वारे सुलभ देवाण घेवाण करण्यासाठी तयार केलेली सुविधा), माहितीसंच (Database) या सर्व गोष्टींचा विषयाच्या आवश्यकतेनुसार  समावेश व क्रम ( sequence) ठरवून  शिक्षणप्रणाली विकसित करता येते तसेच सहभागी विद्यार्थ्यांना पूर्वीच्या कृतीवर आधारित पुढील कृती उपलब्ध करून देणे शक्य होते. 

याशिवाय निबंध(blogs), संदेश(messaging) व सहभागी विद्यार्थ्यांची एकमेकात ओळख(participant list), गुणवत्ता यादी(grading), अहवाल(reports) व संयुक्त प्रकल्प( collaborative projects)  याद्वारे  विद्यार्थ्यांचे विषयानुसार कृतीशील गट ( community of learners)  बनवून शिक्षण अधिक प्रभावी करता येते. 

   

मुडल शिक्षण पद्धतीचा पाया खालील मूलभूत संकल्पनांवर आधारित आहे.

१.      आपल्या सर्वांना गरजेनुसार शिक्षक वा विद्यार्थी व्हावे लागते.( All of us are potential teachers as well as learners)

२.      एखादी कृती करून वा इतरांना सांगून आपणास अधिक ज्ञान मिळते वा शिकलेले नीट समजते.( We learn particularly well from the act of creating or expressing something for others to see)

व्याख्यान चालू असताना वहीत मुद्दे लिहिल्याने विषय लक्षात राहण्यास साहाय्य होते तसेच विषयातील ज्ञानाचा उपयोग करून काही प्रकल्प केल्यास वा प्रश्न सोडविल्यास शिकलेले नीट समजते.

३.      दुसर्‍यांची कृती पाहूनही आपण बरेच काही शिकू शकतो.(We learn  alot by just observing the activity of our peers)

४.      दुसर्‍यांची मते व स्वभाव जाणून घेतल्याने आपल्या ज्ञानात चांगला बदल घडू शकतो.( By understanding the contexts of others, we can teach or learn more effectively) 

५.      आपल्या गरज व आवडीनुसार शिक्षणाचे वातावरण असल्यास आपल्याला अधिक चांगलॆ समजते. We learn well when the learning environment is flexible and adaptable to suit our needs.)

उदाहरणार्थ एखादा शिक्षक विद्यार्थ्यांना आवडेल अशा चित्रांचा व ध्वनीफितींचा वा गमतीदार कोड्यांचा वापर करून व चर्चा घडवून आणून अधिक प्रभावीपणे विषय समजाऊन देऊ शकेल.
  

वरील सर्व सुविधा मुडलमध्ये वापरण्याची सोय असली तरी त्या सर्व वापरल्याच पाहिजेत असे बंधन त्यात नाही. त्यामुळे या सर्व सुविधांचा वापर करण्याचे ज्ञान नसणारा शिक्षकही आपल्या नेहमीच्या पद्धतीने ( म्हणजे माहिती देऊन व प्रश्न विचारून) मुडलद्वारे शिक्षण देऊ शकतो व क्रमाक्रमाने वरील पैकी काही सुविधांचा त्यात समावेश करू शकतो.