c प्रोग्रॅमिंग भाग -२

पहिल्या भागात आपण एक प्रोग्रॅम करून पाहिला. मात्र त्यात आपण लिहिलेलेच वाक्य दाखविण्याचे कार्य होते. अधिक वाक्ये लिहिल्यास ती एकापुढे एक अशी सलग येतात. वेगवेगळ्या ओळीवर येण्यासाठी वाक्याशेवटी  \n (म्हणजे न्यू लाईन) चा वापर करावा लागतो. 

बीजगणितात आपण चल व अचल संख्यांना नावे देऊन गणित सोडवितो, त्याप्रमाणे c प्रोग्रॅममध्येही  आपल्याला संख्या ( number) वा अक्षरसमूह (string) यांना नावे देऊन गणिते सोडविता येतात. पूर्णांक संख्येसाठी int तर अपुर्णांकासाठी float यांचा वापर केला जातो. उदा.

int width,height,area,perimeter
 याचा अर्थ वरील सर्व संख्या पूर्णांकात आहेत.
तर
float x,y याचा अर्थ x आणि y या अपूर्णांकातील ( दशांश चिन्हासहित) संख्या आहेत.
स्कीनवर पूर्णांक दाखविण्यासाठी %d तर अपुर्णांक दाखविण्यासाठी %f  ही चिन्हे वापरावी लागतात व शेवटी व्हेरिएबलचे नाव लिहावे लागते.
 आता वरील माहितीचा उपयोग करून तयार केलेला खालील प्रोग्रॅम लिहून उत्तर काढा.

#include

void main()
{
   
int width,height,area,perimeter;
width=20;
height=30;
area=width*height;
perimeter= 2*(width+height);
printf( "A rectangle has width of  %d and  height of %d \n",width,height);
printf("Calculate its ara and perimeter.\n");
printf("Area of rectangle = %d \n", area);
printf("Perimeter of rectangle = %d \n",perimeter);
}
याचे उत्तर खालीलप्रमाणे येईल.
A rectangle has width of  20 and  height of 30
Calculate its ara and perimeter.
Area of rectangle = 600
Perimeter of rectangle = 100

c प्रोग्रॅमिंग, भाग-१

ज्ञानदीप फौंडेशनने वेब डिझाईनचे प्रशिक्षण वर्ग सुरू केल्यावर आता आमच्या लक्षात आले आहे की वेबडिझाईनपेक्षाही सर्वप्रथम  c व c++  या दोन भाषांना  विद्यार्थ्यांची सर्वात जास्त मागणी आहे.

कॉम्प्युटर प्रोग्रॅमिंग शिकायचे म्हटले की सर्वप्रथम c प्रोग्रॅमिंग आले पाहिजे. कोणतीही गोष्ट मातृभाषेतून लवकर समजते त्यामुळे  मराठीत  c प्रोग्रॅमिंगविषयी लेख लिहिण्यास सुरुवात करीत आहे.सर्व प्रथम आठवण झाली ती Let us C  या पुस्तकाची. C बरोबर माझी पहिली ओळख झाली ती या पुस्तकानेच. त्याचे c   या अक्षराच्या उच्चारातून ध्वनित होणार्‍या दुसर्‍या अर्थावर आधारलेले शीर्षकच आकर्षक होते.  ‘चला पाहू या’ या नावाने ब्लॉग लिहूनच मीही c प्रोग्रॅमिंग विषयी लेखनास सुरुवात करावी असा मला मोह झाला. पण मी तो आवरला.

सर्वजण आधी c प्रोग्रॅमिंग शिकतात. माझ्याबाबतीत मात्र तसे घडले नाही. आधी मी बेसिक (gwbasic) प्रोग्रॅमिंग भाषा शिकलो. ती मला इतकी सोपी वाटली की थोड्याच अवधीत मला बेसिकमध्ये कोणताही प्रोग्रॅम लिहिणे जमू लागले. मात्र असे प्रोग्रॅम चालवून त्याचे उत्तर काढण्यासाठी gwbasic ची गरज भासे. शिवाय ती interpreter पद्धतीने ( प्रत्येक वाक्यागणिक प्रक्रिया करणारी) कार्य करीत असल्याने त्या भाषेला कॉम्प्युटर प्रोग्रॅमरऎवजी वापर करणार्‍यासाठी ती योग्य होती.

त्यामानाने c  प्रोग्रॅमिंग भाषा अधिक कार्यक्षम, प्रमाणबद्ध व  कॉम्प्युटर हार्डवेअर संचलनात अधिक सक्षम व मशिन कोडशी निगडित असल्याने या भाषेस महत्वाचे स्थान आहे. ती शिकण्याचे मी ठरविले. बेसिकच्या मानाने मला c फार क्लिष्ट व समजायला अवघड वाटत होती.

त्याच काळात माझ्या वाचनात  यशवंत कानेटकर यांचे Let us C  या नावाचे पुस्तक आले. त्या पुस्तकाने माझी C  प्रोग्रॅमिंग भाषेबद्दलची भीती दूर झाली व मला त्यातही प्रोग्रॅम करता येऊ लागले. यशवंत कानेटकर यांची Exploring C व Understanding pointers in C ही पुस्तके मी वाचली. आता गुगलवर या नावाचा शोध घेतल्यावर मला समजले की Let us C Solutions नावाच्या पुस्तकाची १० वी आवृत्ती २०१० मध्ये प्रसिद्ध झाली आहे. म्हणजे अजूनही त्या पुस्तकाची लोकप्रियता टिकून आहे असे दिसते.

c प्रोग्रॅमिंग शिकविण्यासाठी सर्वप्रथम अडचण आली ती ही की windows xp किंवा windows 7  असणार्‍या कॉम्प्युटरवर c प्रोग्रॅमिंग कसे करायचे? सुदैवाने Turbo C++ compiler डाउनलोड करून  व www.dosbox.com या वेबपेजवर दिलेल्या dosboxचा उपयोग करून आपल्याला  c व c++  प्रोग्रॅम लिहून त्याची उत्तरे पाहता येतात.

Turbo C++ compiler डाउनलोड करण्यासाठी खालील लिंकचा वापर करावा.
http://setha.info/ict-turbocpp/5-ict-turbocpp-0001.html
त्यात खालील तीन प्रोग्रॅम डाउनलोड करण्यासाठी दिले आहेत.
 Download Turbo C++ Software (Three files)
File 1: Tc.exe Download
File 2: Tc.r00 Download
File 3: Tc.r01 Download
Install Turbo C++ Software

TurboC++  इन्स्टॉल करण्यासाठी  tc.exe या प्रोग्रॅमवर क्लिक करावे. मग खालील स्क्रीन दिसतो. dosboxचा उपयोग केल्यास आपल्याला पूर्ण स्क्रीन वापरता येतो.

माउसचा वापर करून File  मेनू उघडा व त्यातील  New हा पर्याय निवडा. आता खालील प्रोग्रॅम टाईप करा व तो File  मेनू वापरून lesson1.c या नावाने save करा.

#include

void main()

{

printf("Lesson 1 - Welcome to C Programming");

}

माउसचा वापर करून Compile मेनू उघडा व त्यातील Compile  हा पर्याय निवडा.

success  असा संदेश दिसल्यास आपला प्रोग्रॅम बरोबर असून योग्य प्रकारे compile  झाल्याचे समजते.
प्रोग्रॅम लिंक करण्यासाठी control+F9  या की दाबा.
आता उत्तर पाहण्यासाठी alt+F5 या की दाबा. आपणास उत्तर् म्हणून स्क्रीनवर 

Lesson 1 - Welcome to C Programming
हे वाक्य दिसेल.

आपण एक प्रोग्रॅम करून पाहिला. मात्र त्यातील संज्ञांचा अर्थ तेथे दिला नव्हता. c  ही सर्वात खालच्या पातळीवरील भाषा असल्याने त्यात कॉम्प्युटरच्या हार्डवेअरशी संबंधित आज्ञांचा वापर करावा लागतो.
#include   या पहिल्या वाक्यातील stdio म्हणजे स्टॅंडर्ड इनपुट-आऊटपुट आणि h म्हणजे हेडर. c प्रोग्रॅममधील आज्ञा हार्डवेअरला  समजण्यासाठी (इनपुट) व त्याप्रमाणे कृती दाखविण्यासाठी (आऊटपुट) यांची माहिती देणारी हेडर फाईल c प्रोग्रॅमच्या सुरुवातीसच त्यात समाविष्ट (#include) करावी लागते.

void main()  या दुसर्‍या वाक्यातील main() चा अर्थ मुख्य प्रोग्रॅमचा संच. void म्हणजे या प्रोग्रॅममधून कोणतीही माहिती नव्याने तयार होत नाही.

main() या संचाची सुरुवात {  व शेवट } या महिरपी कंसांनी होतो.

 या कंसात असणारी  printf(); आज्ञा म्हणजे कॉम्प्युटरच्या स्क्रीनवर कोटेशनमधील वाक्य Lesson 1 - Welcome to C Programming दाखविण्याचा निर्देश.
main() च्या संचात एकापाठोपाठ एक अशा printf(); आज्ञा देऊन तुम्हाला हवी ती माहिती स्क्रीनवर दाखविण्याचा प्रोग्रॅम लिहिता येईल.

Science quizzes for kids -6

1. If we sprinkle water on hot glass it breaks.
2. Sour food in brass pot becomes poisonous but remains good in zinc plated pot.
3. Lotus leaves float on water surface.
4. Salted pickle is more durable.
5. Bread expands while baking.
6. Boric powder is spread on carom board.
7. If brakes are applied suddenly the persons sitting in car are pushed forward.
8. Weight on moon is less than on earth.
9. Whel fish frequently comes to water surface.
10. Mushrooms grow in moist place.
11. Water is called as universal solvent.
12. Jute bag or sawdust is used for preserving ice.
13. Sailors use oar for pushing the boat.
14. House lizard can walk inverted on ceiling.
15. Cat remains unhurt even after falling from height.
16. Working in hot sun  produces  sweating.
17. Diabetes patients should avoid eating sugar.
18. Needle leaf trees are found in cold climate area.
19. Cactus grows in desert.
20. Coconut has thick fibrous cover.

Science quizzes for kids - 5

1. It is difficult to do slow cycling.
2. A rope walker holds long stick horizontally in his hands.
3. In early days, there was a procedure to pour water surrounding eating plate.
4. If tea in the kettle starts boiling, its kettle lid vibrates and makes noise.
5. Food is cooked in less time if pressure cooker is used.
6. Raw vegetables are more nutritious than cooked one.
7. We can hear distant sound better in water.
8. It is difficult to put paste back in toothpaste.
9. Man space can float in space without falling down.
10. We should not see Sun eclipse by naked eyes.
11. Snake is friend of farmer.
12. Vulture is a useful bird.   
13. While travelling through car we see that trees nearby move backwards fast but hills faraway look stationary.
14. Before taking liquid medicine, bottle should be shaken well.
15. Raw mango is sour but ripe mango is sweet.
16. Sprouted beans are more nutritious.
17. Exposure to gentle sunlight is good for health.
18. Window panes of aero plane are permanently closed.
19. If we climb high, nose bleeding may occur.
20. Drawing pin has wide flat head.

Science quizzes for kids -4

1.  Tough and strong aero plane can be damaged by small soft bird.
2. We hear echo in hills and valleys.
3. If we apply oil to hands, we can peel the fried groundnuts easily.
4. Water with salt and sugar is useful for treating dysentery.
5. Fish can survive even under lakes covered by ice.
6. Water becomes cool in earthen pot.
7. Temperature of food in thermos flask remains constant.
8. Food is preserved in Fridge.
9. Plastic bags are harmful to environment.
10. Organic fertilizers should used in place of chemical fertilizers.
11. Whistling sound is heard in Bamboo cluster.
12. Wires of guitar give better sound when tightened.
13. Soda-bi-carb is useful in stomachache.
14. Top sail of ship is seen first when approaching ship becomes visible.
15. Pendulum was used in old clocks to keep time.
16. Steel wires are placed in  bottom portion while casting slab.
17. It is difficult to pass string through needle hole if one eye is closed.
18. While doing water color painting initially only water is applied to all paper.
19. Pasted ticket can be removed easily if wetted by water.
20. Fan blades are bent slightly.

Science quizzes for kids -3

1. If it is raining outside, glass of window becomes wet from inside.
2. If we keep  a cardboard on glass filled with water and turn glass upside down, the water does not fall.
3. Motorbyke does not fall even if moves vertically upside down in in death-sphere of circus
4. Road on bend is slanted with rise  in height on outside.
5. Cat can see in dark night.
6. Animals eyes spark in night.
7. Milk has white color.
8. Butter floats up if curd is churned.
9. Ghee remains intact than butter if stored for long time at normal temperature.
10. If seven color paper disc is rotated, it looks white, but if same seven colors are mixed black color is formed.
11. People in Middle East use big white robes touching feet.
12. Camel can travel long distances in sand desert.
13. Lightening is more dangerous for cattle than men.
14. We hear frog’s  noise when rainy season starts.
15. First rain produces soil scent.
16. The colors of buildings in Mumbai get damaged early.
17. In cloudy weather, asthma patients become restless.
18. We keep wet cloth with salt water on the forehead of man suffering from fever.
19. While swimming, if we drive water backwards, we move forward.
20. Stone, even if hurled up in sky, comes down.

Science quizzes for kids -2

1. Springs are used in buffers of railway wagons.
2. Gas filled balloon when rises up in the sky may burst.
3. Shoes of runners have spikes on them.
4. If we move our hand on cat’s skin, its hairs become straight
5. We know direction by seeing pole star in the sky.
6. Water in funnel rotates only in one direction.
7. Flowers are colored and scented.
8. Butterfly’s wings have shape and  color like flower petals.
9. If we pour kerosene in  water pond, mosquito larvae get killed.
10. Moon’s shape goes on changing with days.
11. Sun looks bigger and reddish while rising and at sunset.
12. We see mirage in sand
13. Bats can fly with ease even in dark night.
14. Mustered seeds burst when fried in oil.
15. The seed pods of some plants  burst if become wet.
16. In strong wind, big trees fall but small shrubs remain safe
17. Fish die if taken out of water.
burned.
18. One can walk over red hot charcoal without harm to legs.
19. Water if heated in paper cone boils but the paper does not get
20. There is dew in winter.

Science quizzes for kids -1

Dnyandeep's website for science education (http://www.vidnyan.net) contains many quizzes in Marathi. For those, who cannot follow or read Marathi, I am giving below its English translation. There are no answers. You have to find them. If you can't guess the answer, contact me (mailto:suresh.ranade@dnyandeep.com)

1. Sparrow sitting on the electric wires remains unharmed, but bat gets killed by electric shock.
2. Boiled egg rotates smoothly but not raw egg.
3. Salt water is used for making ice-cream.
4. water rises in the small diameter glass tube if immersed in water.
5. Activated carbon is used to remove color and odor from water.
6. From earth, we see the sky blue, but if we go above earth’s atmosphere, sky looks dark black.
7. We should wear white clothes in summer but dark colored in winter.
8. Resin if put in water bulges but grapes if put in sugar syrup it shrinks.
9. Those who work  near furnace feel comfort,  if they drink salty water.
10. Planets have steady light, but stars blink.
11. Steel rails are joined with each other with a gap in between.
12. Copper wire is used for conducting electricity.
13. Mercury is used in thermometer.
14. Tungston wire is used in electric lamp.
15. We see the lightening first , then hear its thunder.
16. Oil in the lamp automatically rises through wick of lamp.
17. All animals have their eyeballs black.
18. If man becomes invisible, he will be blind.
19. Sunflower always faces sun.
20. Ball  falling on the floor bounces up.

html5 वर चित्र घालणे

मागील लेखात नववर्ष शुभेच्छा ! फलक कसा करायचा हे आपण पाहिले. मात्र त्यात अक्षरांचा रंग बदलणे आवश्यक होते. तसेच ज्ञानदीपचा लोगो घालायचा राहिला होता.

 अक्षरांचा रंग बदलण्यासाठी  मागील प्रोग्राममध्ये ctx.strokeStyle = 'blue';किंवा ctx.strokeStyle = 'red';ओळी घालाव्या लागतील.

html5 मध्ये चित्र घालण्यासाठी एक imageObj  करून drawImage हे फंक्शन वापरावे लागते.

मागील प्रोग्राममध्ये खालील ओळी घातल्या की ज्ञानदीपचा लोगो फलकावर दाखविता येईल.
var imageObj = new Image();

      imageObj.onload = function() {
        ctx.drawImage(imageObj, 20, 40);
      };
      imageObj.src = 'Dnyanlogo.jpg';